ARTETERAPIA
Oddziaływanie sztuki o uzdrawiającym znaczeniu, znane było od dawna, co potwierdzał twórca koncepcji zwanej katharsis, czyli Arystoteles. Ale jednak dopiero w ostatnim stuleciu powstała inicjatywa wykorzystania procesu twórczego i sztuki do celów terapeutycznych, oparta na teorii, która określa psychologiczne mechanizmy twórczości. Postępowanie to nazwano „arteterapią” i nazwa ta została wprowadzona do terminologii medyczno-psychologicznej w latach 40. dwudziestego wieku. Arteterapię w literaturze określa się w dwóch znaczeniach: ,,wąskim znaczeniu arteterapia obejmuje terapię z użyciem sztuk plastycznych i nosi nazwę plastyko terapii lub terapii malarskiej w szerokim znaczeniu obejmuje muzykoterapię, choreoterapię, biblioterapię, a ponadto działania terapeutyczne z wykorzystaniem teatru, filmu oraz sztuk plastycznych.”
Arteterapia ma różne funkcje, które zależą od celu, w jakim jest stosowana. Zdaniem M. Kulczyckiego, arteterapię można sprowadzić do trzech podstawowych funkcji, a mianowicie: rekreacyjnej, edukacyjnej i korekcyjnej. * rekreacyjna - ma na celu tworzenie odpowiednich warunków wypoczynku, sprzyjających nabraniu nowych sił pomocnych w przezwyciężaniu problemów życiowych jednostki. * przesłaniem funkcji edukacyjnej jest dostarczanie uczestnikowi terapii dodatkowych wiadomości przydatnych do reinterpretacji sensu i celu życia. * korekcyjnej - przekształcanie szkodliwych zmów na bardziej wartościowe. Arteterapia pełni również funkcje diagnostyczną i rokowniczą, ponieważ wytwory uczestnika terapii opisują jego stan psychofizyczny. Terapia ma również wartość w procesie tworzącym osobowość człowieka, ponieważ wykorzystuje ona wachlarz aktywności życiowej, a także pomaga odnaleźć cel i sens życia. Arteterapia pełni także funkcję ekspresyjną, gdyż pomaga ona w rozładowaniu nadmiaru tłumionych emocji, poznawczą uczącą nazewnictwa i rozpoznawania, a także wyrażania swoich uczuć, no i wreszcie funkcję regulacyjną, umożliwiającą zaspokojenie potrzeby wyższego rzędu, czyli potrzebę samorealizacji. Głównym celem arteterapii jest umożliwienie człowiekowi dokonania przemiany, rozwoju osobistego z pomocą działań artystycznych. Według specjalistów główne założenie arteterapii jest takie, że autoekspresja towarzysząca procesom twórczym pomaga ludziom rozwiązywać własne problemy, ma wpływ na ich zachowanie, pomaga redukować stres, podnosić samoocenę i samoświadomość, a także rozwijać umiejętności interpersonalne. Główną korzyścią dla osób poddających się arteterapii jest uwolnienie nagromadzonych emocji, zmniejszenie poziomu napięcia, akceptacja siebie, możliwość lepszego poznania motywów własnych zachowań. Udana arteterapia może prowadzić do wzrostu spontaniczności i ekspresji samego siebie. Może być stosowana w odniesieniu do różnych osób, także w pracy z najmłodszymi dziećmi, ale wymaga wiedzy, doświadczenia i wyczucia. Opracowała mgr Elżbieta Pietraszewska |